Təhsil sisteminin əsas məqsədi tələbələrə bilik, bacarıq və təcrübə qazandırmaqdır. Əgər bir şəxs buraxılış və ya dissertasiya işini başqasına yazdırırsa, bu, onun bilik və bacarıqlarının zəifliyini göstərir. Nəticədə həmin şəxs yalnız saxta sənədə sahib olur, amma əldə etdiyi təhsil onun iş həyatında və ya elmi fəaliyyətində real bacarıqlar təmin etmir.
Sonxeber.az bu barədə ekspert rəyini təqdim edir:
"Bu davranışın şəxsi problemləri ilə yanaşı, hüquqi nəticələri də ola bilər. Azərbaycan qanunvericiliyində plagiat və akademik dəyərlərin pozulması ilə bağlı müddəalar mövcuddur. Belə ki, müəllif hüquqlarının pozulması, o cümlədən başqasının işini öz adı ilə təqdim etmək, Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin 156-cı maddəsinə əsasən qanun pozuntusu hesab olunur. Bundan əlavə, universitetlərin daxili nizamnamələrinə görə, plagiat və saxta fəaliyyətlə məşğul olan şəxslər təhsil müəssisəsindən xaric edilə bilər.
Bu problemi həll etmək üçün bir sıra tədbirlər görülə bilər. İlk növbədə, universitetlər və təhsil qurumları plagiatla mübarizədə ciddi addımlar atmalı və bu cür halların qarşısını almaq üçün müasir texnologiyalardan istifadə etməlidir. Plagiat yoxlama sistemlərinin tətbiqi və dissertasiya işlərinin orijinallığının yoxlanılması bu məsələdə mühüm rol oynayır. Məsələn, "Turnitin" və "iThenticate" kimi proqramların geniş tətbiqi bu halların aşkarlanmasını xeyli asanlaşdırır.
Bundan əlavə, qanunvericilikdə plagiat və saxta fəaliyyətlə bağlı cəzaların daha konkret şəkildə müəyyən edilməsi vacibdir. Tələbələrə və tədqiqatçılara, bu cür hərəkətlərin onların gələcək karyerasına necə zərər verə biləcəyi izah edilməlidir. Akademik dürüstlük prinsiplərinin pozulmasının nəticələri, həmçinin bu məsələdə hüquqi məsuliyyət daşıyacaqları açıq şəkildə bildirilə bilər.
Eyni zamanda, təhsil sistemində tələbələrə elmi tədqiqat aparmaq, yazılı işlər hazırlamaq və akademik dəyərlərə riayət etmək barədə təlimlər təşkil olunmalıdır. Universitetlər tələbələrə metodoloji dəstək göstərməli və onlara akademik yazı bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün imkanlar yaratmalıdır. Bu, tələbələrin başqalarına müraciət etmə ehtiyacını azaldar.
Nəticə etibarilə, buraxılış və dissertasiya işlərinin başqasına yazdırılması təkcə tələbə və ya tədqiqatçı üçün deyil, bütövlükdə təhsil sisteminin etibarlılığı üçün təhlükə yaradır. Problemin həlli üçün hüquqi, inzibati və pedaqoji tədbirlərin birlikdə həyata keçirilməsi vacibdir. Akademik dürüstlük yalnız bir qayda deyil, cəmiyyətin intellektual inkişafı üçün əsas dəyərdir və bu dəyərin qorunması hamımızın məsuliyyətidir"
Mənbə: https://sonxeber.az